Een “vies”woord?
Dat kleeft een beetje aan het woord “perfectionisme”. Terecht of onterecht?
Je haalt iets ondanks perfectionisme en niet dankzij perfectionisme, las ik ergens een keer. Hmmm….interessant.
Waarschijnlijk even twee keer lezen, bovenstaande zin. Vooral dan dat ondanks en dankzij. Heb je hem? Zo bekeken is perfectionisme dus iets wat in de weg staat. Een nadeel, wat eigenlijk alleen maar tegenwerkt.
Nu ben ik niet zo’n zwart-wit denker en daarnaast ook iemand die heel graag zelf bepaalt welke eigenschappen in mijn voordeel en welke in mijn nadeel werken. En dat breng ik ook graag over op mijn cliënten.
Dus ook over perfectionisme. Zeker kan een ongebreideld perfectionisme tegenwerken. Wanneer perfectionisme niet wordt gestuurd en in banen geleid, kan het als een rugzak gevuld met stenen voelen. Maar dat hoeft dus niet zo zwart- wit te liggen.
Het ligt er heel erg aan waar het perfectionisme vandaan komt. Vanuit angst of vanuit plezier. Laten we beginnen met perfectionisme vanuit angst.
Nooit goed genoeg. Altijd je best doen, je uiterste best. Heel soms in de buurt komen van wat je in gedachten had, maar je weet ook zeker nog wel een paar “verbeterpuntjes”. Het verkeerde gezegd, het verkeerde gedaan. Niet mooi genoeg, een mail niet goed genoeg (spellingsfoutje en al verstuurd), iets vergeten. Hoe dom….nog meer je best doen, misschien dat dan wel “goed” gaat. En eigenlijk ben je ondertussen gewoon bang. Bang om te falen, bang om niet goed genoeg te zijn.
Maar perfect gaat natuurlijk niet. Want voor een perfectionist is het nooit goed genoeg. Perfect bestaat namelijk helemaal niet. Zo goed mogelijk bestaat wél.
Misschien dat je het al wist, dat perfect niet bestaat. En anders…bij deze. Het kan altijd beter, altijd mooier, sneller, handiger,beleefder, gevatter. Hoe goed je ook bent in je werk, je hobby, als echtgenoot/echtgenote, vader, moeder, vriend, vriendin, ouder….er is altijd iemand te vinden die het beter kan. Daarbij heb je vanuit je AD(H)D ook dingen waar je gewoonweg moeite mee hebt. Die wellicht zeker beter zou kunnen, maar voor jou op dit moment wél het maximaal haalbare zijn.
En dan perfectionisme vanuit plezier, vanuit vreugde. Dat komt veel meer in de richting van “zo goed mogelijk”. Want het kan gewoon leuk zijn om iets goed te kunnen of ergens vol voor te gaan, ook al is het een uitdaging.
Misschien heb je een hobby. Een gewone, leuke, gezellige hobby, waarin je niet de beste hoeft te zijn, maar waar je plezier aan beleeft. Bier brouwen in je achtertuin, klussen, breien, het maakt niet uit. Maar iets wat je met passie en plezier doet. En ervaar je tijdens die hobby eigenlijk voornamelijk plezier en vreugde. En na een tijd met zo’n hobby bezig te zijn, word je er eigenlijk ook steeds beter of zelfs goed in. Want je wil wel een lekker biertje uit eigen achtertuin, een ingezette deur die normaal open en dicht kan en een gebreide trui waarvan liefst mensen zeggen “goh, leuke trui heb je aan”. (“ja, zelf gemaakt, goh, knap zeg etc etc”).
En dat is dus het grote verschil: van waar komt jouw perfectionisme: vanuit angst of vanuit plezier?
Angst verlamt. Verkrampt. We hebben het hier niet over positieve stress (andere keer). Maar over perfectionisme waar eigenlijk angst onder zit. De angst niet goed genoeg te zijn, te falen maakt dat goed niet genoeg is. Perfect wordt de maat.
Iets heel goed willen doen of kunnen vanuit passie, plezier of vreugde is eigenlijk het tegenovergestelde. Dat ontkrampt, als je dat zo kan noemen. Daar zit ook meer ruimte om het niet 100% goed te hoeven doen. Ook dan is er de behoefte iets moois of goeds af te leveren, maar met plezier in het doen. Met nieuwsgierigheid om je te ontwikkelen én met het besef dat je in ontwikkeling bent en altijd zal blijven. Met het besef én de acceptatie dat er grenzen zitten aan je kunnen.
Je mág dus dingen met plezier doen. De strengheid die jij voor jezelf hebt, haalt het vaak niet bij de eventuele opmerking die een ander erover heeft. En als je dan perfect vervangt door “zo goed mogelijk” ben je een heel eind.
Je kan het ook gewoon op gegeven moment zat zijn. Altijd dat zelfverwijt. Het besef dat je ook gewoon wat plezier en vreugde mag hebben, kan een eerste stapje zijn. Een heel bewust stapje. Op zoek naar wat meer plezier en vreugde. En gewoon goed werk willen blijven afleveren. Dat gaat dus best samen wat mij betreft.