Ken je dat? Dat je ergens niet zo goed in bent en er eigenlijk flink de pest in hebt dat dat zo is? Of dat je stemming tegen of onder de nul is gedaald en dat je er vreselijk van baalt dat dat zo is? Dat je worstelt met jezelf omdat je je zo vaak op een bepaalde manier gedraagt of niet positief genoeg denkt? En dat je steeds maar weer probeert daar vanaf te komen. Persoonlijk kan ik bij alle aan jou gestelde vragen mijn vinger opsteken…. Bingo.
Nu heb ik er een soort van voor “geleerd”. Positieve psychologie, mindfulness, cognitieve psychologie en zo nogal wat van die dingen.
En de dingen die ik hier noem zijn allemaal gedegen psychologische behandelvormen. Evidence-based noemen we dat dan, wat wil zeggen dat ze wetenschappelijk onderzocht zijn en hun nut bewijzen. Zou het dan aan mij liggen dat ik nog steeds zo af en toe worstel als mens? Moet ik misschien gewoon beter mijn best doen met het toepassen van al die dingen, al die oefeningen die de behandelvormen mij aanbieden vaker en beter doen?
” Als ik maar meer zelfvertrouwen zou hebben. Als ik maar minder negatieve gedachtes, moeilijk verleden of wat al niet meer had. Geen AD(H)D. Als ik mijn geworstel daarmee maar eens kon oplossen. Dan kan ik eindelijk een leven leiden wat ik een beetje zou willen”. Zomaar een greep uit wat we zoal kunnen denken.
Er kan ons als mens een hoop in de weg zitten. Ons eigen systeem, zoals gevoeligheid, onrust, of niet zoveel zelfvertrouwen. Een diagnose. Of omstandigheden. Soms omstandigheden die opgelost kunnen worden. Dat is niet zo moeilijk wellicht. Dat kan je dan gewoon gaan doen. Maar soms ook omstandigheden die niet of op dit moment niet opgelost kunnen worden.
Het is menselijk om ons te richten op het wegwerken of juist vermijden van die moeilijke dingen. Daar is op zich ook niets mis mee. Maar wat als het “wegwerken” van al die lastige dingen niet lukt en het je eigenlijk zoveel tijd en energie kost, dat je ondertussen eigenlijk helemaal niet zo’n fijn leven leidt als je eerlijk bent? Dat je alleen maar gefocust bent op met jezelf worstelen?
Stel je staat ’s morgen op met een onrustig gevoel. Soms weet je hoe dat komt, soms heb je geen idee. Je piekert over hoe dat komt, maar het antwoord komt deze keer niet echt. Dan maak je je zorgen want je hebt belangrijke dingen te doen vandaag. Zo’n onrust van binnen komt je echt niet uit. Je besluit een admalingsoefening te doen, wat op zich prima kan werken. Maar na 10 minuten is het nog niet weg. Nu begin je boos te worden op jezelf. Dat gedoe ook altijd… weer zo’n dag. En je worstelt je de dag door, flink teleurgesteld dat je je zo voelt vandaag.
Dit is maar een voorbeeld. Maar het bezig zijn met waar we vanaf willen kan een groot deel van ons leven, van ons doen en laten en van onze focus innemen. We kunnen daar zo mee bezig zijn dat we als het ware “vastgehaakt ” zitten eraan. En ondertussen gaat datgene wat ons aan het hart ligt, wat we écht waardevol vinden om ons op te richten, eigenlijk aan ons voorbij. Terwijl het AD(H)D brein het juist zo nodig heeft om zo’n richting in het vizier te hebben.
En dus kan het misschien wel samen. Hoeven we niet eerst ons supergoed te voelen, of veel zelfvertrouwen te hebben om dingen te doen die belangrijk voor ons zijn of waar we ons gewoon op willen richten. Hoeven we niet alle energie te stoppen in eerst positief denken, zodat we niet meer twijfelen. Hoeft niet eerst de angst weg zodat we de cursus doen die we al zo lang willen doen. Of de kleren aantrekken die je eigenlijk mooier vindt dan je grijze outfit maar niet durft te dragen. Zijn al die gevoelens eigenlijk gewoon heel normaal en horen ze erbij.
Een mens heeft gemiddeld zo’n 60.000 gedachtes per dag. En het merendeel daarvan is negatief. Die nemen we vaak ook nog eens behoorlijk serieus. Als we die dagelijks moeten “wegwerken”, hebben we een druk leven. Gericht op het wegwerken van het negatieve. Gericht op het vechten met jezelf. Vermoeiend.
Ik ben er maar mee gestopt. Althans, ik doe pogingen daartoe, ik ben nog in de leer zeg maar. Mijn brein verzint zoals alle breinen van alles….Rampenscenario’s (wat als dit gebeurt, dan dat….), zelfkritiek etc etc. Ik leer het opmerken, dat ik zo aan het denken ben. En leer steeds beter al die gedachtes niet meer zo serieus te nemen en bewust mijn focus te verleggen. Naar wat ik belangrijk vind, wat waardevol is voor mij. Of op wat minder hoogdravende dingen, gewoon op de dingen die ik die dag wil/moet doen. De soms moeilijk gedachtes en gevoelens zijn daarmee niet weg. Je verlegt alleen je focus, bewust. Zodat je minder vasthaakt eraan bent.
Dingen die je waardevol vindt hoeven geen grote dingen te zijn. We hoeven geen grote passies te hebben, mag wel uiteraard, maar het ogenschijnlijk “kleine” kan ook juist groot zijn toch? Zorgen voor de kinderen, lief zijn voor je partner, een verse maaltijd maken. Of wellicht iets groter: een opleiding volgen, ergens lid van worden of juist afzeggen. Met het gevoel dat het eng en spannend is, of het ongemakkelijke gevoel dat je te weinig weet, niemand kent, mensen niet akkoord zullen gaan met je besluit etc. Dat hoort er dan schijnbaar bij. Mag. Hoeft niet weg. Maar ik besluit me er alleen niet meer zo door te laten leiden. Het hoort erbij, en alles wat nodig is, is een beetje moed om dat gevoel te (ver)dragen. En een een flinke dosis humor, want al die klunzige malligheid is soms gewoon lachwekkend. Een beetje gezonde zelfspot dus.
Makkelijk geschreven, moeilijk gedaan? Misschien. Maar mij persoonlijk heeft deze manier van omgaan met al mijn “malligheden” mij enorm veel vrijheid en veel meer rust gegeven. Ik heb mijn malligheden nog steeds, maar ze wegen wat minder zwaar. Ik kan mij aandacht beter richten op de zaken waarop ik hem wil richten.
Deze manier van omgaan met je gedachtes, emoties en een waardevol leven leiden sluit overigens aan bij de ACT: de Acceptance and Commitment therapie.
Dit gaat over leren de dingen te doen die belangrijk voor je zijn, omdat dat je uiteindelijk voldoening zal geven. Maar voor een AD(H)D brein dus ook veel makkelijker zijn om bij aan te haken. Niet iets doen op basis van discipline, omdat het moet. Maar iets doen op basis van aansuiten bij wat van waarde is voor je. En over de keuze dat te gaan doen ondanks en mét soms lastige gevoelens, emoties en omstandigheden. Een keuze wat bewuster om te gaan met je focus. Over vrijheid eigenlijk dus.
ACT zou je misschien eerder een manier van leven kunnen noemen dan een therapie. Mocht je nieuwsgierig zijn hiernaar, er is op internet genoeg te vinden hierover. Ook zijn er genoeg boeken over geschreven die leuk zijn als het je aanspreekt. Dit is ACT is een notendop, met een aantal elementen eruit die ik belangrijk vind om hier te noemen.
En uiteraard ben je altijd welkom om eens aan de slag te gaan hiermee onder begeleiding mocht je nieuwsgierig zijn en dit je aanspreken.